Minggu, 03 Juli 2011

AJI-MANTRA SUNDA


       Menurut para ahli, lahirnya mantra pada zaman animisme / dinamisme, hal ini erat sekali dengan kepercayaan orang sunda pada waktu itu. Dalam perkembangannya, mantra sunda tersebut  terpengaruh oleh keyakinan orang sunda selanjutnya. Hal ini diketahui pada beberapa mantra yang telah menggunakan kata-kata yang bersumber dari bahasa arab. Tetapi tidak merubah keseluruhan dari kalimat-kalimat yang bersumber dari peninggalan para leluhur (karuhun)
       Mantra Sunda biasanya berupa karya sastra lisan, dengan cara penyebarannya dari mulut ke mulut atau dari orang ke orang. Yang memiliki mantra sunda biasanya orang yang sudah dewasa. Ini merupakan cara penyebaran yang menurut orang tua dulu, yang boleh memiliki mantra itu hanya orang yang sudah cukup umur dan bukan orang sembarangan. Mantra sunda juga dipercaya bisa mendatangkan kekuatan gaib bagi yang memilikinya. Makanya dalam menurunkan mantra sunda biasanya ada upacara khusus seperti puasa dulu atau dibarengi dengan menghadirkan benda-benda pusaka seperti keris, tombak dan sebagainya. Untuk yang memiliki mantra sunda juga biasanya ada pantangan-pantangan yang mesti di jalankan.
       Dilihat dari fungsinya, mantra sunda dibagi menjadi beberapa kelompok sesuai dengan suasana peyampaiannya, antara lain : ajian, asihan, jampe, jangjawokan, rajah dan singlar.

       Wahyu Wibisana dalam SASTRA LAGU : Mencari Hubungan Larik dan Lirik menjelaskan :

Dua buah bentuk puisi sunda yang dapat dikatakan bersifat arkais ialah ajimantra dan bentuk puisi pada cerita pantun. Istilah ajimantra diambil dari naskah kuno Siksa Kandang Karesyan. Sedangkan puisi pada pantuan ada tahun 1518, sama artinya dengan istilah mantra sekarang. Sedangkan puisi pada cerita pantun ada dua yakni rajah dan nataan”.

Jangjawokan suatu arti kata lain dari ajimantra. Istilah ajimantra digunakan dalam Naskah Siksa Kanda Ng Karesyan, ditulis pada tahun 1518 M. Tapi istilah Jangjawokan tidak diketahui sejak kapan. Namun Urang Sunda Tradisional lebih banyak menggunakan istilah Jangjawokan atau ajian ketimbang ajimantra. Mungkin kedua sebutan yang memiliki kesaman makna ini menandakan adanya adaptasi pemahaman, menganggap Jangjawokan (Sunda Buhun) eufimisme dari ajimantra (Sanksekerta).

 Contoh-contoh mantra sunda

Ajian

Ieu elmu katimbunan
Badan kuat teu karasa
Duk sakumpul asa kapuk
Duk sarempang asa kapas
Ampulna hampangna
Ku pangaresa Alloh sorangan.


Ajian
 
Les peteng nu peteng
les leungit tandana peteng
Nini Hanatik leutik
asup kana ruas leutik
awaking Si Raga Ruas

Asihan

Asihan aing si burung pundung
Maung pundung datang amum
Badak galak datang depa
Oray laki datang numpi
Burung pundung burung cidra kukarunya
Malik welas malik asih ka awaking

Asihan
Asihan sabeulit bumi
Asihan salinlang buana
Brag asih da di asih
Nu asih lungguh na biwir
Nu haat lungguh na soca
Roh tuk-truk tuh badan si anu (....)
Mang kawelas, mang ka asih
Raat asih ka badan awaking.
Asihan
Nu cunduk bayu si anu
nu datang atma si eta,
reujeung satineung jeung aing
mangka datang jeung ragana
mangka cunduk jeung bayuna
mangka baraya jeung satineung
mangka tunggal atmana
iya rasa nira iya rasa nisun
saking purbaning pangeran                                       
asih na asih ka awaking

Asihan

Nu bogoh paboro-boro
nu hayang paheula-heula
nu beuki pagiling-giling
ne banyu pagulung-gulung
ne atma paheula –heula
mangka reujeung satineung
da tungkul geusan jeung sukma
mangka lebur ucus rumangga bayahna
mangka rug-rug sagalana
mangka asih ka awaking
da urang reujeung satineung
da urang reujeung sa bayu
daurang reujeung sarasa
iya iku asihan sang uleut jati

Asihan

Ka Indung anu ngandung
Ka Rama anu ngayuga
Ka Indung nu teu ngandung
Ka Rama anu teu ngayuga
kadulur opat kalima pancer
Pang nepikeun ieu hate
Ka Indung na anu ngandung
Ka Rama na anu ngayuga
Ka Indung na nu teu ngandung
Ka Rama na anu teu ngayuga
Kadulur na opat kalima pancer
Kalawan kanu ngurus ngaluis hirup jeung huripna... (sianu) .......
Pamugi sing ............

Asihan

Tunjuk curuk masing rincuk
di tunjuk kadua mangkuk
di ondang sangkala datang
basa sia........geus di tungtun
sukma sia..........geus di bawa
beunang sia ........ku aing
teu wedi paseuri-seuri
teu weudeu padeuleu-deuleu
tepung tingal mendak layan
amprok jonghok mendak jodo
aing.........geura tuturkeun.


Jampe

Bismillaahirrohmaanirrohiim
Niat ingsun neda tapa
Ka nabi ka para wali ka Alloh ka Rosullulloh
Niat ingsun puasa
Ing dina poe kawasa
Turun Kabul
Bul Kabul paneja ingsun.

Jampe mencerahkan pikiran

Allahuma hujud bungbang
Nu hurung dina jajantung
Nu ruhay dina kalilipa
Remet meteng dina angen
Bray padang ….. Alllah.
Pangmukakeun kareremet nu aya didiri kula
Bray padang,
Brya caang,
Caangna salalawasna
Lawasna Saumur kula

Jampe

Bismillaahirrohmaanirrohiim
Sri Wilayang wiyat guna mulih guna
Sira mati yamati ya mati ya

Jampe Menta Lauk (minta ikan)

Aki Batara Gangga nu ti girang
Aki Batara Ginggi nu ti hilir
aing ménta ingon-ingon
geura top

Jampe Unggah

Ashadu sahadat bumi
Ma ayu malebetan
Bumi rangsak tanpa werat
Lan tatapakan ing Muhammad
Birahmatika ya arohmana rohomin


Jampe Turun

Allohuma ibu bumi
Medal tapak tatapakan
Turun wawayanging ing Muhamad
Birahmatika ya arohma rohimin.

Jampe Ngisikan (mencuci beras)

Mangga Nyimas Alene Nyimas Maulene
Geura siram dibanyu mu’min
Di Talaga Kalkaosar
Abdi ngiringan
Nyi Pohaci Budugul Wulung
Ulang jail babawaan kaula
Heug

Nyi Pohaci Barengan Jati
Ulah jail kaniaya
Ka Nyi Pohaci Sukma Jati
heug

Jampe Nyimpen Beas (menyimpan beras)

Mangga Nyi Pohaci
Nyimas Alame Nyimas Mulane
Geura ngalih ka gedong manik ratna inten
Abdi ngiringan

Ashadu sahadat panata, panetep gama
Iku kang jumeneng lohelapi
Kang ana teleking ati
Kang ana lojering Allah
Kang ana madep maring Allah
Iku wuju salamaet ing dunya
Salamet ing akherat

Asahadu anla ila haileloh
Wa ashadu anna Muhammaddarrasolullah
Abdi seja babakti kanu sakti, agung tapa
Nyanggakeun sangu putih sapulukan
Kukus kuning purba herang
Tuduh kang seseda tuhu
Datang ka sang seda herang
Tepi ka kang seda sakti
Nu sakti neda kasakten
Neda deugdeugan tanjeuran

     Jangjawokan

Seureuh seuri
Pinang nanggeng
Apuna galugaet angen
Gambirna pamuket angen
Bakona galuge sari
Coh nyay, parupat nyay, loeko lenyay
Cucunduking aing taruk harendong
Cucunduking aing taruk paku hurang
Keuna asihan awaking
Asihan si leuget teureup


Jangjawokan (Sirep)
 
Sirep hyung sirep maung
Sirep buta reuwah-euwah
Cau hujung tutulisan
Musuh-musuh ulah tunduk
Musuh keyang ulah datang
Ku ngaliwatna kawula macan anu keur leumpang
Mantak gek lepo siah musuh handapeun aing

Jangjawokan (Sirep)

Nini kaserangan bima
Aki kaserangan bima
Metuna si ganda muka
Ngadiukan kadigulan
Ngadi cahya sarangenge
Batuk aing sada gugur
Sora aing sada gelap
Bayu sere bayu sera
Bayu kaseraban aing
Sia tungkul aing tanggah
Sia kasirep ku aing.

Jangjawokan

Nu ngariung jiga lutung
Nu ngarendeng jiga monyet
Nya aing mandaha !
Maung pundung datang turu
Badak galak datang depa
Galudra di tengah imah
Kakeureut kasieup ku pohaci awaking.

Jangjawokan

Curuk aing curuk angkuh
Bisa ngangkuh putra ratu
……
mangka reret soreang
soreang ka badan awaking


Rajah

Neda agung nya paralun
Ka batara ka batari
Ka batara neda suka
Ka batari neda widi
Agungna ka nu kawasa
Mugi di jarring ku gusti

Karuhun mangka ngariung
Nini aki jadi saksi
Uteuk tongo walang togo
Sakabeh taluk ka kuring
Kabeh pada nyaraksian
Kana ucap kuring tadi.

Rajah

Bismillaahirrohmaanirrohiim
Nini Raja Puhara Aki Raja Puhara
ulah idi ka pepelakan aing
maring pare maring sipat sajeneng
kalawan ingsun sasipat
kalawan ingsun maojud maring datulloh
maring sipat beas
sajeneng kalawan isun
maojud maring datulloh
Sri asih ka bangsa tunggal kagungan
Sri suci mulya badan
sampurna tunggal iman
Ambu pancering iman
Bapa tangkaling iman
gagang aing gagang iman
salupih aing dadi lansip
dadi sasip dadi lancip


Singlar

Curulung cai ti manggung
Barabat ti awing-awang
Cai tiis tanpa bisi
Mun deuk nyatru ka si itu
Mun deuk hala ka si eta
Anaking palias teuing.

         Singlar

Ong gambang-gambung
teluh katimpuh buta kasinglar
wong sira pada suminggah
ya wisésa
ya aing patapan masdaru
patapan daruni
ratu neluh buta ajur
Si Lumbak Si Atong
Si Ngudak Si Cocolongok
Si Kapulaga sira liman jeneng
ingsun Sutera Mangaya
luwas waluya walaidun desit
cundek kalacalu sipat nabi
Sipat iman iya Rosululloh. 
Keun urang teundeun di handeuleum sieum geusan sampeureun, cag urang tunda di hanjuang siang geusan alaeun paragi nyokot ningalkeun waktu payun tepung deui.......permios........!!!!!!.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar